بالابر وسیله‌ای با سیستم پیچیده و حساس است که روزانه و مدام مورد استفاده قرار می‌گیرد، به همین دلیل بازدید آسانسور باید در بازه زمانی مشخص توسط متخصصان انجام شود.
این وسیله نیز همانند هر سیستم دیگر دارای طول عمر مشخصی است که با توجه به شیوه استفاده، کاهش یا افزایش خواهد داشت.
در ادامه درباره دلایل خرابی آسانسور و طول عمر مفید آن توضیح می‌دهیم.
آسانسور چیست؟
سرویس بالابر از قطعات زیادی تشکیل شده و در ابعاد و با گنجایش‌های متفاوت طراحی میشود.
این وسیله در مکان‌های گوناگون مانند ساختمان‌ها، پروژههای عمرانی، مراکز خرید، ادارات، دانشگاه‌ها، بيمارستان‌ها و … نصب میشود.
سرویس‌های بالابر قابلیت جابهجایی انسان و اثاثیه را دارند. کاربرد برخی از آنها فقط برای حمل انسان است. استفاده نادرست و غیرکاربردی از عوامل خرابی آسانسور است.
عوامل متعددی باعث اختلال در عملکرد صحیح بالابر میشود و دوام آن را کاهش می‌دهد.
عوامل خرابی آسانسور عبارت‌اند از:
- تعبیه قطعات بی‌کیفیت و غیر استاندارد
- نوسانات و قطعی برق و تغییر ولتاژ
- غیر استانداربودن سیستم برق‌رسانی
- جابهجایی با وزنی بیشتر از ظرفیت بالابر
- استفاده از بالابر انسان برای جابهجایی اثاث
- پریدن از کابین
- افزایش دما در موتور
- آلودگی با غبار و شن و …
- رطوبت
- آلودگی روغن و ساییدگی تاج دنده
- ساییدگی چرخ فلکه
- اختلال در عملکرد یاتاقان
- روشن‌نشدن موتور
- گیرکردن، فرسودگی، خوردگی
چه عواملی نشان‌دهنده اختلال در آسانسور هستند؟
- افزایش مصرف انرژی
- ایست و توقف ناگهانی
- پخش صدای بلند و غیر عادی هنگام زدن دکمه‌ها
- ایجاد صدای زیاد هنگام جابهجایی
- تکان و لغزش زیاد
- طول‌کشیدن یا سریع‌بودن زمان جابهجایی در میان طبقات
- اخلال در بازشدن و بسته‌شدن درب
- اخلال در سیستم خنک‌کننده
- کارنکردن دکمه‌ها
- سوختن چراغ‌ها
- قطع و وصل‌شدن لامپ‌های آسانسور
- گیرکردن لای درب
مزایای بازدید آسانسور بهصورت ماهانه
- تشخیص سریع هرگونه اختلال و آسیب در بالابر
- عدم پرداخت هزینه‌های هنگفت تعویض قطعات یا خرید دستگاه جدید
- اطمینان افراد از امنیت دستگاه و استفاده بدون دغدغه از آن
- اختصاص هزینه و زمان کم برای کنترل وضعیت بالابر در مقایسه با تعمیر یا تعویض آن
- جلوگیری از سقوط آسانسور و مرگ افراد
- افزایش طول عمر مفید و کارایی بالابر
عوامل موثر بر طول عمر آسانسور
عوامل زیر در افزایش طول عمر مفید کل بالابر موثر هستند:
- وجود قطعات اصل و باکیفیت در سیستم بالابر
- قرارداشتن بالابر در ساختمان‌های کم‌رفت‌وآمد
- استفاده درست و بهینه
- به‌روزکردن قطعات و تجهیزات
- عدم نصب قطعات بی‌کیفیت و تقلبی
- نظافت سریع هرگونه روغن، نشتی و …
- استفاده از ماشین‌های مناسب و باکیفیت برای درب مانند درب فرماتور یا سلکوم
- توجه به حفظ دمای مناسب (۱۵ الی ۳۰ درجه سانتی‌گراد )
- اقدام به بازسازی بعد از ۱۰ الی ۱۵ سال
همان طور که پیش‌تر اشاره شد، بالابر سیستمی متشکل از قطعات گوناگون است و دوام این قطعه‌ها با یکدیگر تفاوت دارد.
برخی از قطعات عمر مفید طولانی در حدود ۵ الی ۱۰ سال دارند، مانند:
- سیم بکسل
- فلکه هرزگرد
- تراول کابل
- فلکه اصلی موتور
- کابین (دوام ۱۰ الی ۱۵ سال)
- تابلو فرمان (دوام ۱۰ الی ۱۵ سال)
میزان دوام بعضی از قطعات متوسط بوده و درحدود ۳ تا ۵ سال است، مانند:
- روغن موتور گیربکس
- کفشک
اما دوام یکسری از قطعات بالابر کمتر از ۵ سال بوده و میانگین میان ۱ الی ۴ سال باقی می‌ماند، مانند:
- قفل
- باتری نجات اضطراری
- آرام‌بند درب بالابر (دیکتاتور)
طول عمر هر سرویس آسانسور چقدر است؟
بالابرها برای جابهجایی وسایل مختلف استفاده می‌شوند و انواع متفاوتی دارند. طول عمر هر بالابر به نوع آن و فناوری موتور الکتریکی آن بستگی دارد.
آسانسورها را با توجه به موارد زیر طراحی می‌کنند:
- نوع ساختمان
- محل قرارگیری بالابر
- ارتفاع ساختمان
- نوع کاربرد
- مکانیسم چاله
در صورتی که بالابر براساس مکانیسم چاله طراحی شده باشد، دارای 5 نوع هیدرولیکی، کششی، بالابر (جکی)، مغناطیسی و شیشه‌ای (پانوراما) است.
طول عمر آسانسور هیدرولیک
این بالابر قابل نصب و استفاده در ساختمان‌های ۸ الی ۲ طبقه است. دوام این آسانسور در صورت کاربرد درست و رعایت نکات لازم برای نگهداری از آن، ۲۰ الی ۳۰ سال خواهد بود.
طول عمر آسانسور کششی
نصب این بالابر در ایران بسیار متداول و فراگیر است.
کاربرد این بالابر در ساختمان‌های حدودا مرتفع بوده و نسبت‌به بالابر هیدرولیکی عملکرد بهتری دارد. بالابر کششی دارای ۳ نوع گیربکس‌دار، گیرلس و بدون موتورخانه است.
برای افزایش عمر این نوع بالابر راهکارهای زیر را انجام دهید:
- استفاده از روغن مناسب به‌طور منظم برای روغن‌کاری سیم بکسل
- قراردادن پالت‌های چوبی میان قرقره و چراغ‌ها
- قراردادن پالت چوبی بین دیوار و زمین
- استفاده از طناب فولادی و آبدارکردن سیم بکسل برای عدم نفوذ هوا
در صورتی که بازدید آسانسور کششی به‌موقع انجام شود، دوام آن ۱۵ سال خواهد بود.
طول عمر آسانسور مغناطیسی
این آسانسور از سیستمی هوشمند، ایمن، بادوام، مطمئن، کمسروصدا و پرسرعت برخوردار است. جابهجایی با این آسانسور از انواع دیگر سرعت بیشتری دارد.
این بالابر طول عمر مناسبی داشته و حدودا 15 الی 20 سال میتوان از آن استفاده کرد.
طول عمر آسانسور بالابر
سیستم این نوع بالابر مجهز به دستگاه تامین برق بوده و موتور آن الکتریکی یا احتراقی است. این بالابر بیشتر در پروژههای عمرانی استفاده میشود.
طول عمر مفید این نوع بالابر حدودا ۱۰ سال است.
طول عمر آسانسور شیشه‌ای
ظاهر این بالابرها بسیار شیک بوده و اغلب در مراکز تجاری و اماکن لوکس نصب میشود. کابین این بالابر برروی یک محفظه قرار دارد.
برای جابهجایی با این بالابر فشار هوا در محفظه به‌تدریج خارج میشود و حرکت اتفاق می‌افتد. اساس کار این بالابر مبتنی‌بر قوانین فیزیک و خلا و فشار هواست.
این بالابرها در ابعاد کوچک تا بزرگ به شکل نیم‌دایره، مکعب و گرد طراحی می‌شوند و برای ساختمان‌های کوچک، ویلاها، هتل‌ها، رستوران‌ها و … مناسب هستند.
دوام این بالابرها ۲۰ الی ۳۰ سال است.
قواعد سنجش طول عمر آسانسور
برای ارزیابی میزان دوام و ماندگاری بالابر، نوع آن، کاربری و وضعیت قطعات اصلی آن را مد نظر قرار می‌دهند.
برای مثال، برای تخمین عمر بهینه آسانسور کششی، وضعیت سیم بکسل را بررسی می‌کنند که جزء قطعات اصلی تشکیل‌دهنده آن است.
معیارهای زیر برای تعیین قابل مصرف بودن بالابر به‌کار برده میشود:
- ایمن و قابل استفاده بودن
- سالم‌بودن اجزاء و نصب صحیح آنها براساس قوانین و مقررات ملی آسانسور و استاندارد EN-81
- کیفیت دستگاه از نظر ظاهر و عملکرد آن
جمع‌بندی
آسانسور وسیله‌ای گران، بسیار پیچیده و کاربردی بوده که با نگهداری درست دوام آن افزایش می‌یابد.
بازدید آسانسور بهصورت ماهانه و تعمیر سریع خرابی آسانسور، دوام و امنیت آن را به‌طور چشمگیری افزایش می‌دهد.
عمر مفید آسانسور کششی در ایران حدودا ۱۵ و آسانسور هیدرولیکی ۲۵ الی ۳۵ سال است.
